Funkie (Hosta Tratt.)

Dalekowschodnie piękności o niezwykłych liściach i bogactwie faktur na dobre zagościły w naszych ogrodach. Była pierwsza połowa XIX wieku, kiedy sprowadzono je do Europy, najpierw z Chin, a później z Japonii. Zawirowania z nazewnictwem sprawiły, że do dziś powszechnie funkcjonują dwie nazwy: funkie i hosty. Funkie to polska nazwa gatunku, hosta - po łacinie. Jednak niezależnie od użytej nazwy, wszyscy wiedzą o jaką roślinę chodzi.

Hosta funkia

Hosty należą do rodziny szparagowatych. Na wiosnę z podziemnych kłączy rozwija się największa ozdoba funkii - liście, które przyjmują różne kształty, faktury i barwę. Spotyka się rośliny o liściach podłużnych, owalnych lub prawie okrągłych, a także o kształtach pośrednich, o różnym zakończeniu - zaokrąglone lub zaostrzone, pofalowane lub lekko skręcone. Ich powierzchnia może być matowa lub błyszcząca, z grubszą lub cieńszą warstwą wosku, kutneru lub zupełnie naga. Kolorystyka odcieni zieleni, niebieskiego lub żółtego wraz z przebarwieniami w postaci plam, pasków, smug lub obrzeżeń w kolorach białym, kremowym, seledynowym oraz zmiennej fakturze liści sprawia, że rzadko mamy do czynienia z takim urozmaiceniem u bylin. Kwiatostany z dzwonkowatymi kwiatami pojawiają się od połowy czerwca do września i wyrastają ponad kępy liści. Kwiaty są w kolorze białym, lawendowym lub fioletowym i w zależności od odmiany mogą mieć delikatny zapach. Stanowisko dla tych roślin to cień, półcień, a tylko dla niektórych odmian miejsce słoneczne, ale z zastrzeżeniami. Funkia to bylina głównie przeznaczona do ogrodów cienistych i jest dość łatwa w uprawie, ma niewielkie wymagania i jest niezwykle wytrzymała. Wystarczy wilgotne podłoże o lekko kwaśnym odczynie i odpowiednie stanowisko, osłonięte od wiatrów. Lubi być dobrze odżywiona, więc warto jej dać nawóz wolno działający lub nawóz organiczny, byle dobrze rozłożony. W zależności od odmiany rośliny sadzimy co 30 - 50 cm. 

Funkie odmiany

Funkia ogrodowa

Funkie ogrodowe to jedne z najbardziej popularnych i lubianych bylin ogrodowych do cienia, a od niedawna dostępne na polskim rynku funkie, tolerujące miejsca nasłonecznione. Bogactwo kształtów i kolorów liści niezliczoych odmian funkii pozwala tworzyć malownicze kompozycje na ogrodowych rabatach oraz w ozdobnych pojemnikach. Wśród funkii ogrodowych wyróżnia się grupy o zielonych liściach, do których zalicza się: Hosta fortunei, H. plantaginea, H. plantaginea 'Grandiflora, H. tardiflora, H. ventricosa; o niebieskich liściach, jak np. odmiany: 'Aqua Velva, 'Big Daddy, 'Blue Angel, 'Fragrant Blue, 'Ivory Queen, H. sieboldiana,  i H. sieboldiana 'Elegans; o żółtych liściach, a wśród nich odmiany: 'August Moon, 'Golden Waffles, 'Tortilla Chip, 'Sum&Substance; jasnoobrzeżone, np. odmiany: 'So Sweet, 'Patriot, 'Stiletto, 'Firn Line, H. fortunei 'Albomarginata, H. fluctuans 'Variegated i ciemnoobrzeżone, jak: 'Colored Hulk, 'Pin Up, 'Marshmellow Sky, 'Paul's Glory, 'Fire and Ice, 'Guacamole, H. ventricosa 'Aureomaculata.

Funkia +

Jedną z najpiękniejszych odmian dostępnych na polskim rynku jest z pewnością funkia biała 'White Feather - pochodząca z holenderskiej hodowli odmiana została zarejestrowana w 2005 r. Jej liście, pojawiające się wczesną wiosną są jednymi z pierwszych, jakie pojawiają się w ogrodzie. Mają białe zabarwienie z lekko kremowym odcieniem. Barwa liści wynika z braku chlorofilu. W miarę upływu czasu ich zabarwienie przyjmuje kolor jasnozielony. Ta odmiana ma specyficzny, wzniesiony pokrój, a kępy dorastają do 30 cm wysokości. Kwitnienie tej odmiany przypada od lipca do sierpnia. Uwaga: odmiana nie znosi nadmiaru wody w glebie i bezpośredniego nasłonecznienia. Na słonecznym stanowisku na liściach mogą pojawić się plamy, świadczące o poparzeniu.

Funkia falista (Hosta undulata)

Wśród falistych odmian funkii na wyróżnienie zasługuje odmiana 'Albomarginata o ulistnieniu w dwóch kolorach: głównym szaro-zielonym i kremowo-białym w postaci marginesu na obrzeżach liści z nieregularnymi smugami do ich wnętrza. Liście są błyszczące, mają pofalowane brzegi, a końce są silnie poskręcane. Liście w charakterystycznym kształcie, przypominającym łezkę pojawiają się dość późno na wiosnę. Kępy osiągają wysokość około 1 m i szerokość od 40 do 60 cm, są zwarte i okazałe. Jasnofioletowe kwiaty pojawiają się w okresie od czerwca do lipca. Optymalne stanowisko dla tej odmiany to półcień lub miejsce słoneczne. Wśród funkii falistych wspaniale prezentuje się odmiana 'Mediovariegata o niezwykle efektownie poskręcanych liściach. Jej ulistnienie, odwrotnie niż u odmiany 'Albomarginata, we wnętrzu blaszki liściowej jest kremowo-białe, a zewnętrzny margines jest intensywnie zielony. Odmianę charakteryzuje zmienność wyglądu, gdyż w ciągu sezonu wegetacyjnego zielony kolor zaczyna przeważać na blaszce liściowej. Kwitnie w okresie czerwiec - lipiec. Jest odmianą niską, dorastającą do 40 cm wysokości, ale rozłożystą, osiągającą szerokość do 70 cm. Stanowisko do uprawy to cień i półcień.

Funkia sina (Hosta sieboldiana)

Funkia sina ma duże, niebieskawozielone liście z intensywnym woskowym nalotem w szarawym kolorze. Rośnie bujnie, osiągając około 50 cm wysokości. Wysokie, liczne kwiatostany i ich białe kwiaty z lekkim fioletowym nalotem pojawiają się w lipcu. Nadaje się do sadzenia w cieniu nad brzegami oczek wodnych i do okrywania większych powierzchni. Można sadzić ją nawet w dużych grupach po 2 -3 sztuki na m². Z atrakcyjnych odmian na uwagę zasługuje także Funkia sina 'Elegans oraz pochodząca od niej odmiana 'Thunderbolt o szerokich, okrągłych liściach i pięknym niebieskozielonym zabarwieniu z wąskim środkiem w kolorze żółtokremowym. Kępa tej funkii osiąga wysokość od 50 do 60 cm przy 90 cm średnicy. Kwiaty są koloru białego. Obie odmiany są roślinami do cienia.

Funkia sadzonki

Rozmnażanie funkii jest stosunkowo łatwe. Mając już roślinę w ogrodzie dzielimy kępę funkii na mniejsze części i mamy sadzonki. Odcinamy lub odrywamy fragment rośliny i tak uzyskujemy sadzonkę, która powinna posiadać przynajmniej jeden pąk liściowy. Dzięki temu młoda roślina będzie się prawidłowo rozwijać. Podziału dokonujemy w odpowiednim terminie, wczesną wiosną, gdy pojawiają się pąki lub późnym latem. Podział wiosenny już po wypuszczeniu pąków ułatwi rozeznanie, ile sadzonek można pozyskać z jednej rośliny. Podczas podziału letniego (koniec sierpnia - początek września) ścinamy liście funkii, pozostawiając około 10 cm i dopiero wówczas zaczynamy podział rośliny na pojedyncze sadzonki. Pozwoli to roślinie na zrównoważenie części nadziemnej oraz uszkodzonej części podziemnej i ułatwi przyjęcie. Stanowisko wybieramy odpowiednie dla rozmnażanej odmiany.

Funkia kompozycje

Te efektowne rośliny praktycznie mają wiele zastosowań. Nadają się do tworzenia kompozycji w zacienionych i wilgotnych ogrodach, w ogrodach skalnych, na tarasie i balkonie, a także w donicach. 

Kompozycje w ogrodzie

Dzięki swoim dekoracyjnym liściom i dzwonkowatym kwiatom ma długich kwiatostanach można z nich tworzyć malownicze zakątki w każdym ogrodzie, nawet pod drzewami, gdzie nie chcą rosnąć inne byliny, ani nawet trawa. Są idealne do sadzenia wzdłuż ścieżek, ogrodzeń, na skraju rabat lub pod budynkami. Można je sadzić same, bawiąc się odmianami lub w połączeniu z innymi roślinami do cienistych miejsc (bergenia, epimedium, konwalia, pierwiosnek, przylaszczka, zawilec) lub z roślinami cebulowymi, jak np.: cebulice, hiacynty, krokusy, narcyzy, przebiśniegi, puszkinie, ranniki i tulipany. Często można spotkać funkie w otoczeniu zbiorników wodnych w kompozycjach z pluskwicami, brunerami, paprociami, żurawkami, lub niezapominajką błotną, kosaćcami syberyjskimi i parzydłem leśnym. Chcąc zapewnić im cień sadźmy funkie pod okapem drzew, a jeśli ich nie mamy w ogrodzie, to warto pomyśleć o posadzeniu wyższych roślin, które będą miały podobne wymagania jak funkia co do stanowiska i gleby. W takich miejscach można posadzić gatunki zimotrwałe, jak różaneczniki lub azalie, z którymi będą świetnie wyglądać.

Kompozycje w donicach

Kiedy w ogrodzie jest mało miejsca wchodzą do gry donice. Funkie sa doskonałymi roślinami do pojemników i to nie tylko te najmniejsze jak myszki, choć one akurat wyglądają w nich idealnie. Zaletą sadzenia funkii w donicach jest możliwość przestawiania w dowolne miejsca i tworzenie różnych aranżacji w ciągu roku, brak odchwaszczania, a także ochrona przed zmorą tych roślin - ślimakami. Nie musimy też obawiać się o ich przezimowanie w donicach, są niezwykle wytrzymałe.