Malwy w ogrodzie — odmiany, wymagania, uprawa

Malwa(Alcea L.) należy do rodziny ślazowatych (Malvaceae). Te rośliny w różnych rejonach kraju mogą być także znane pod nazwą: prawoślaz wysoki, prawoślaz różowy, prawoślaz ogrodowy, malwa czarna, topolówka wyniosła, zygmark. Malwy to zazwyczaj krótkowieczne byliny, uprawiane najczęściej jako rośliny dwuletnie, rzadziej jednoroczne o wysokości osiągającej 2-3 m. Wśród blisko 80 gatunków niektóre mogą dorastać nawet do 5 m wysokości. Nierozgałęzione pędy są grube, owłosione i sztywne, a na nich osadzone są liście i kwiaty. Liście mają długie ogonki, a blaszka liściowa przyjmuje kształt jajowaty do okrągłego, może być wcięta słabiej lub mocniej i ma charakterystyczny kształt dłoniasto-klapowany. Kwiaty są bardzo okazałe, wyrastają sukcesywnie z grubych pączków, tworząc grono. Płatki pojedynczego kwiatu w liczbie pięciu występują w różnych kolorach: 

• białym,
• bordowym,
• czerwonym,
• fioletowym,
• kremowym,
• łososiowym,
• pomarańczowym, 
• różowym bądź żółtym i z reguły u nasady są ciemniejsze lub jaśniejsze. 

Kwiaty mogą być także dwubarwne. Spotyka się również malwy czarne o kwiatach w kolorze prawie czarnym, jak w przypadku odmiany Nigra. Kwiaty pojawiają się od czerwca do października. 

Owocem malwy jest rozłupnia, zawierająca wiele dwukomorowych rozłupek. Wewnątrz rozłupek znajdują się nerkowate nasiona o brązowym zabarwieniu. Zbiory nasion przeprowadza się sukcesywnie, w miarę ich dojrzewania. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania nawet do 4 lat. 

Ciekawostka: Za krainę pochodzenia rodzaju Alcea uważa się basen Morza Śródziemnego, jego wschodnią część, chociaż niektóre źródła podają, że roślina wywodzi się z Chin.

Rośliny z rodzaju Alcea są nie tylko ozdobą w ogrodzie. Już Hipokrates podkreślał zalety lecznicze tych roślin, a inni greccy lekarze, farmaceuci i botanicy wykorzystywali korzeń, liście i kwiaty malwy jako surowiec zielarski. Starożytni Rzymianie używali korzenia malwy w kuchni jako dania warzywnego. Do dziś w Syrii serwuje się danie z korzeni prawoślazu duszonego na tłuszczu z dodatkiem cebuli. Korzeń prawoślazu może również służyć do aromatyzowania słodyczy, np. chałwy, a dzięki antocyjanom zawartym w roślinie – także do wybarwiania win i likierów.

Najpopularniejsze malwy — rodzaje

Wśród rodzaju Alcea najbardziej rozpowszechniona jest malwa różowa (Alcea rosea) nazywana także malwą ogrodową. Ten gatunek dzieli się na cztery grupy: malwy pełne, szkockie, Chatera i Fimbriata flore pleno (Alleghanies). Podział wynika z budowy kwiatów i wysokości roślin. Malwy pełne osiągają wysokość ok. 3 m, ich kwiaty są pełne, wewnętrzne płatki są otoczone dłuższymi, tworzącymi charakterystyczną kryzę, przypominającą pompon. W tej grupie znajdziemy również niewysokie odmiany formy Compacta. Malwy szkockie osiągają wysokość 2 m, ich kwiaty mają kształt półkulisty, a płatki zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne są równej długości. Malwy z grupy Chatera (Chaters) to wyjątkowo ładne i okazałe rośliny. Osiągają 1,8 do 2 m wysokości, a ich kwiaty są pełne zebrane w smukłe i zwarte kwiatostany. Malwy z grupy Fimbriata flore pleno (Alleghanies) mają półpełne kwiaty o postrzępionych płatkach. Rosnące w grupach malwy często rozsiewają się same, krzyżując się. W wyniku tych krzyżówek powstają nowe, nieznane odmiany. W uprawie spotyka się także:

• malwę figową(Alcea ficifolia L.), 
• malwę pomarszczoną(Alcea rugosa) o jasnożółtych kwiatach, 
• malwę bladą (Alcea pallida). 

Do odmian o najciekawszych kwiatach należą m.in. dwukolorowe malwy Creme de Casis, 'Budapeszt o purpurowo-czerwonych kwiatach i 'Maroon o czekoladowym zabarwieniu kwiatów.

Rozmnażanie malwy i wysiew nasion

Malwy (Alcea) rozmnaża się przez wysiew nasion w maju-czerwcu, a czasem nawet w lipcu na rozsadniku lub do inspektu. Można je również wysiewać do doniczek. Nasiona umieszcza się na głębokości ok. 2 cm i w odległościok. 2 cm od siebie. Pamiętajmy o przykryciu nasion ziemią, gdyż kiełkują one w ciemności. Gdy siewki wytworzą 2-3 liście, wysadzamy je na zagony co 30 cm, a jesienią na miejsce stałe w odstępach co 30-60 cm. Przesadzanie sadzonki powinno odbywać się z dużą ostrożnością z uwagi na jej głęboki system korzeniowy. Drugim sposobem na rozmnażanie malwy jest podział roślin przez wykopanie karpy i podzielenie kłączy na mniejsze sadzonki. Zabieg ten najlepiej wykonać wczesną wiosną. 

Malwy lubią też rozmnażać się samodzielnie, rozsiewając się wokół i tworząc gotowe sadzonki. Sadzonki te można wykopać i tak pozyskane posadzić w miejscu docelowym. Wśród malw znajdują się także gatunki jednoroczne, które wysiewamy wiosną w miesiącach marzec-kwiecień. Zakwitną wówczas od lipca do września tego samego roku.

Uprawa malwy — wymagania, pielęgnacja oraz choroby i szkodniki

Malwy (Alcea) to krótkowieczne byliny stosunkowo łatwe w uprawie. Należy jednak przestrzegać kilku zasad. Najlepsze do uprawy tych roślin jest podłoże żyzne, zasobne w próchnicę, przepuszczalne, niezbyt mokre, o pH w granicach 6-7. Na słabszych glebach malwy nawozimy 1-2 razy w sezonie. Stanowisko pod ich uprawę powinno być słoneczne lub półcieniste i ciepłe, dlatego najodpowiedniejsze będzie miejsce przy ścianie lub ogrodzeniu od strony południowej, osłonięte od wiatru (silne wiatry mogą przyczynić się do połamania wysokich roślin). W ramach prac pielęgnacyjnych można obrywać przekwitnięte kwiaty, co przyczynia się do wytwarzania nowych pąków i przedłużenia żywotności rośliny. Malwy jako młode rośliny wymagają dużo wody, potem to zapotrzebowanie spada i podlewamy rośliny tylko wówczas, gdy ziemia mocno przeschnie. Należy pamiętać, aby nie zamoczyć liści. Nadmiar wody bywa szkodliwy dla starszych egzemplarzy z uwagi na podatność na rdzę ślazową. Choroba ta pojawia się w wilgotne lata, podobnie jak inne choroby grzybowe. Rdzę ślazową rozpoznajemy po białych lub brązowych plamach na górnej części liści, od spodu przybierają one barwę rdzawą. Porażone liście opadają, a chore resztki roślinne należy usunąć i spalić. 

W sezonie można stosować metody zapobiegające chorobom w postaci oprysków preparatami grzybobójczymi lub naturalnymi na bazie wyciągu z czosnku. Do najczęściej występujących szkodników malwy należą ślimaki. W przypadku młodych roślin mogą zostać one nawet całkowicie zniszczone. Sposobem na te szkodniki są specjalne preparaty do odstraszania lub pułapki. Skutecznym sposobem ich zwalczania jest obsypanie mączką bazaltową, która będzie tworzyła barierę dla tych szkodników. Innymi szkodnikami są pchełki ślazowe, których żerowanie można rozpoznać po drobnych otworkach wygryzionych w liściach.

Warto wiedzieć, że… -> Malwa jest rośliną mrozoodporną.

Zastosowanie malwy w ogrodzie

Sielankowy obraz ogrodu wiejskiego wielu osobom skojarzy się z pewnością z malwami. Nic dziwnego, że i dziś malwy królują w ogrodach wiejskich, romantycznych czy rustykalnych, wprowadzając obserwatorów w pogodny i relaksacyjny nastrój. Jako rośliny wysokie sadzone są jako jednogatunkowe grupy lub tło dla innych roślin. Kwiaty te najlepiej prezentują się przy pionowych płaszczyznach ścian bądź ogrodzeń, posadzone w większej liczbie blisko siebie. Dobrze prezentują się w połączeniu z kosmosami, werbeną patagońską, ostróżkami, jeżówkami, floksami, liliowcami, litrami, a nawet z pnącymi różami o delikatnych barwach. 

W naszym sklepie cebule.pl dostępne są w sezonie sadzonki malw, wysokiej jakości kłącza różnych odmian. W Twoim ogrodzie nie może zabraknąć roślin z rodzaju Alcea, gdyż są niezwykle różnorodne i – w zależności od odmiany – mają zróżnicowaną fakturę płatków. Szczególnie polecamy malwę czarną, a także odmiany o kwiatach pełnych.

Jakie właściwości zdrowotne wykazuje Malwa?

Malwa (Alcea) to gatunek zielarski, jej kwiaty, liście i korzeń od setek lat znajdują zastosowanie w ziołolecznictwie. Wykazują silne działanie przeciwzapalne. Za właściwości lecznicze tej rośliny odpowiadają w głównej mierze substancje śluzowe i flawonoidy. 

Na co pomaga malwa różowa? 

Przede wszystkim jest remedium na infekcje sezonowe, ma silne działanie przeciwzapalne. Kwiat malwy działa wykrztuśnie, przeciwgorączkowo i moczopędnie. Z kwiatu malwy można również przygotować napar do płukania jamy ustnej. Herbata z czarnej malwydziała powlekająco i osłaniająco na błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Rośliny z rodzaju Alcea znajdują także zastosowanie w preparatach m.in. na bóle menstruacyjne i objawy menopauzy, a także w kosmetyce naturalnej. Ekstrakty z malwy stanowią również składniki kosmetyków nawadniających i nawilżających. W sklepach zielarskich dostępne są w formie suszonych liści lub kwiatu malwy, pastylek do ssania na gardło, suplementów wspomagających trawienie i uzupełniających niedobór witamin w organizmie.