Liliowiec ogrodowy (Hemerocallis) – najważniejsze wskazówki dotyczące uprawy i pielęgnacji

Liliowiec (Hemerocallis) to długowieczna i praktycznie niezniszczalna bylina. Jej nazwa po łacinie oznacza dosłownie „piękno dnia” – hemera to dzień, a kallos – piękno. Liliowiec ogrodowy występuje też pod nazwą lilia dzienna lub pajęcza lilia. Łatwość uprawy tego gatunku sprawia, że jest on idealnym wyborem dla początkujących ogrodników.

Pochodzenie i charakterystyka Hemerocallis

Liliowiec należy do rodziny złotogłowowatych i pochodzi głównie z Azji, gdzie jest powszechnie spotykany – choć w naturze można napotkać jeden gatunek także w Europie i jeden w obszarze basenu Morza Śródziemnego aż po Indie. Liliowce uprawne powstały ze skrzyżowania liliowca rdzawego (Hemerocallis fulva), liliowca żółtego (Hemerocallis lilioasphodelus), liliowca Middendorffa (Hemerocallis middendorffii) oraz liliowca Thunberga (Hemerocallis thunbergii). Charakterystyczną cechą liliowców są mieczowate liście zebrane w duże rozety oraz duże lejkowate kwiaty o różnych kolorach i wielkościach. Składają się one z płatków korony i działek kielicha – po trzy z każdego rodzaju. Nowe odmiany mieszańcowe mają kwiaty o płatkach okrągłych, pojedynczych lub półpełnych, często karbowanych, z kolei u starych zwężają się one na kształt kwiatu lilii lub są gwiazdkowate. Wśród kolorów przeważają barwy słoneczne – od żółtych do czerwonych w różnych odcieniach. Występują także kwiaty białe i fioletowe – przechodzące od jasnych do intensywnych, zbliżonych do czerni.

Kwiaty liliowców rano się rozwijają, a wieczorem – zamykają. Kwitną zazwyczaj przez cały sezon letni, od maja do sierpnia – są jednak odmiany, które powtarzają kwitnienie we wrześniu i październiku. Ich korzenie mają postać mięsistych i zgrubiałych kłączy, dzięki czemu dobrze znoszą suszę. Wielkość roślin waha się od 30 cm w przypadku miniatur po naprawdę wysokie odmiany – dochodzące nawet do 150 cm. Liliowiec ogrodowy jest całkowicie mrozoodporny.

Rozmnażanie liliowców

Liliowce ogrodowe najczęściej rozmnaża się przez podział, rzadziej przez wysiew ze względu na długi czas oczekiwania na kwitnienie i niepowtarzanie cech matecznych. Optymalne terminy na podział kęp to miesiące wiosenne oraz sierpień. W pierwszym terminie podział wykonujemy po wypuszczeniu liści, a w terminie sierpniowym – z końcem miesiąca. Po przekwitnięciu pamiętajmy o zmniejszeniu powierzchni parowania poprzezskrócenie liści o połowę. Można również dzielić rośliny w okresie jesiennym, kiedy wchodzą w okres uśpienia. Na nowym miejscu liliowce przyjmują się bardzo łatwo. Kępy dzielimy co 3–4 lata. Niepodzielone stają się wiotkie i słabiej kwitną. Do mniej popularnych sposobów rozmnażania należy sadzonkowanie z sadzonek pędowych z piętką, na której pojawiają się zaczątki korzeni.Sadzonki przygotowujemy wiosną, ukorzeniamy je i na początku jesieni sadzimy na stałe miejsce.

Wymagania dotyczące uprawy liliowców

Te mało wymagające byliny sadzi się na stanowisku słonecznym lub półcienistym, do którego przez co najmniej 4 godziny dziennie dociera światło słoneczne – jednak należy pamiętać, że im mniej mają one światła, tym mniej obficie kwitną. Wyjątkiem są odmiany o ciemnym wybarwieniu, które są wrażliwsze na silne nagrzewanie i nasłonecznienie, dlatego mogą się na nich pojawić oparzenia. Te liliowce sadzimy w bardziej zacienionym miejscu.

Gleba dla liliowców powinna być przepuszczalna i żyzna, a jej odczyn – lekko kwaśny lub zbliżony do obojętnego. Ciężkie i gliniaste podłoża rozluźniamy za pomocą torfu lub kompostu, a piaszczyste wzbogacamy ziemią kompostową, zwiększając kompleks sorpcyjny. Jeśli gleba jest zbyt ciężka i tworzą się zastoiska wody, warto pomyśleć o drenażu ze żwiru lub gruboziarnistego piasku. Sadząc liliowce, należy zwrócić uwagę na to, by nie były sadzone zbyt płytko lub za głęboko. Głębokość powinna być taka jak na ich poprzednim miejscu lub w donicy, z której zostały przesadzone.

Zabiegi pielęgnacyjne gatunku Hemerocallis

Po posadzeniu roślin od razu je podlewamy, aby nie dopuścić do przeschnięcia bryły korzeniowej. Zasadniczo liliowce potrzebują dużo wody, dlatego podlewajmy je obficie i regularnie, zwłaszcza w okresie kwitnienia. W przypadku tego gatunku zalecane jest dodawanie do podłoża małych ilości substancji organicznych (obornik lub kompost). Stosując nawozy mineralne, należy pamiętać o tym, by były one wolno działające, najlepiej bezchlorkowe. Używamy ich w małych dawkach. Ostrożnie stosujemy też azot i świeże nawozy organiczne. Przenawożone rośliny mogą gnić latem lub wymarzać zimą. Po przekwitnięciu usuwamy kwiaty. Poza tym liliowiec jest byliną niewymagającą szczególnie intensywnej pielęgnacji.

Choroby i szkodniki

Rośliny z gatunku Hemerocallis są bardzo odporne na choroby i szkodniki. Rzadko mogą się u nich pojawiać objawy rdzawej plamistości liści i łodyg, mokra zgnilizna, czy opuchlizna pąków. Szkodnikiem, który czasem atakuje liliowca, jest przędziorek.

Przegląd gatunków i odmian Hemerocallis

W uprawie ogrodowej można się spotkać z różnymi gatunkami liliowców. Najpopularniejsze i najczęściej wybierane to:

• liliowiec cytrynowy (Hemerocallis citrina) – bylina dorasta do 100–120 cm, a pachnące żółtocytrynowe kwiaty pojawiają się w czerwcu i lipcu;
• liliowiec Dumortiera (Hemerocallis dumortieri) – pochodzi z Azji, gdzie można go spotkać na górskich łąkach. Ma wydłużone kwiaty w kolorze żółtym, pojawiają się one w czerwcu i lipcu;
• liliowiec ogrodowy (Hemerocallis x hybrida) – to najpopularniejszy gatunek liliowca pochodzący z międzygatunkowych krzyżówek. Wśród tej grupy roślin można znaleźć odmiany o kwiatach o odmiennej kolorystyce, w różnych kształtach i o rozmaitej wysokości. Przykładowe odmiany liliowca ogrodowego to: 'Moonlight Mascuerade (kwiaty kremowobrązowe), 'Chicago Sunrise (kwiaty żółte), 'Night Embers (kwiaty czerwone), 'Forty Seconds Street (kwiaty dwubarwne – różowe z żółtym), 'Entrapment (kwiaty jasnofioletowe), 'Stella d'Oro (niska odmiana o kwiatach żółtych). Wśród tych liliowców spotka się też odmiany, których kwiaty są pełne i półpełne, oraz tzw. pająki – ich płatki są wąskie i bardzo wydłużone. Liliowce pająki to np. odmiany 'Crimson Pirat, 'Brer Rabbit's Baby, 'Exotic Spider i 'Tarantula;
• liliowiec rdzawy (Hemerocallis fulva) – bardzo odporna i długowieczna bylina o ceglastopomarańczowych kwiatach. Do popularnych odmian tego liliowca należy 'Kwanso i 'Kwanso Variegata oraz 'Lady Mary Montagu;
• liliowiec żółty (Hemerocallis flava) – kwitnie w maju i czerwcu, osiąga wysokość około 100 cm. W naturze rośnie w lasach i na ich obrzeżach. Występuje w Europie i Azji.

Jak i gdzie sadzić liliowce ogrodowe (Hemerocallis)

Liliowce prezentują się wspaniale w dużych grupach w ogrodach naturalistycznych ulokowanych w pobliżu zbiorników wodnych, a także na rabatach, skarpach i pagórkowatych wzniesieniach, gdzie wyglądają niezwykle malowniczo. Pomimo że liście liliowców są atrakcyjne przez cały sezon, to unikamy sadzenia tych roślin pojedynczo z uwagi na nietrwałe kwiaty. Niskie odmiany liliowców sprawdzą się na obwódkach lub w ogrodach skalnych – zwłaszcza są to odmiany 'Stella d'Oro, 'On And On czy 'Cosmopolitan. Dobrze sprawdzą się także w ogrodach orientalnych i wśród zieleni publicznej na miejskich rabatach. Niektóre z odmian tych roślin nadają się także do uprawy w dekoracyjnych donicach na tarasie, a odmiana 'Siloam Double Success jest odpowiednia na kwiat cięty. W ofercie sklepów internetowych można kupić gotowe sadzonki wybranej odmiany.

Kompozycje z liliowcem ogrodowym

Kwiaty liliowców wyglądają doskonale na tle ciemniejszej zieleni w postaci roślin iglastych, na tle traw i paproci, a także w połączeniu z kosaćcami, żurawkami, perowskiami, kocimiętką, czy rudbekiami. Oczywiście podczas doboru gatunków i odmian należy mieć na uwadze paletę barw, jednak biorąc pod uwagę ogromną różnorodność liliowców, nie będzie to trudne. Ze względu na niską cenę i łatwość uprawy tej rośliny, warto z nią eksperymentować i tworzyć oryginalne połączenia kolorystyczne – wszystko zależy od Twojej wyobraźni!