Pacioreczniki ( Kanny ) w ogrodzie
Paciorecznik (Canna L.)
Egzotyczny wygląd i ogniste kwiaty to charakterystyczne pacioreczników, nazywanych także kannami (Canna L.). Te egzotyczne piękności pochodzą z ciepłych rejonów Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej. Te byliny o wysokich wymaganiach cieplnych nie zimują u nas w gruncie, dlatego w naszej strefie klimatycznej są traktowane jak rośliny jednoroczne. Roślina zbudowana jest z krótkiego grubego kłącza, z którego wyrastają długie i sztywne pędy o wysokości od 50 do 200 cm w zależności od gatunku i odmiany. Dzikie gatunki osiągają nawet 2-3 m wysokości! Liście rośliny są duże i lancetowate, a kwiaty duże i asymetryczne, zebrane na szczycie pędów w kłosy. Kwiaty są piękne i dorodne, o fantazyjnym kształcie i w różnych odcieniach barwy czerwonej, żółtej, pomarańczowej, łososiowej, różowej oraz białej. Są niezwykle wdzięczne, bo kwitną przez całe lato, począwszy od lipca, aż do pierwszych przymrozków. Również liście pacioreczników mogą być bardzo dekoracyjne, są podobne do liści bananowców. Ich podstawowy kolor to zieleń w kilku odcieniach, ale mogą także przyjmować zabarwienie szkarłatne, brązowe lub purpurowe. Spotyka się również bardzo dekoracyjne odmiany o liściach wielokolorowych i pasiastych. Wśród pacioreczników rozróżnia się wiele gatunków, a liczne odmiany uprawne powstały przez krzyżowanie m.in. gatunków Canna indica, Canna glauca, Canna flacciiola, Canna iridiflora i Canna liliflora.
Skąd pochodzą nazwy tej rośliny
Nasiona tych roślin mają kulisty kształt, przypominający paciorki różańca. To skojarzenie z paciorkami posłużyło do nadania nazwy paciorecznik. Łacińska nazwa Canna, a w języku polskim kanna pochodzi od greckiego słowa canna, które oznacza trzcinę. Sztywne i wzniesione pędy kanny przypominają tę roślinę.
Zastosowanie pacioreczników
Pacioreczniki to z pewnością rośliny, które warto mieć w ogrodzie. Wnoszą do ogrodu powiew egzotyki, zwłaszcza sadzone grupowo w miejscach dobrze widocznych, np. na trawnikach, gdzie będą od razu rzucać się w oczy. Kanny nadają się do sadzenia na rabatach tworzonych na wzór ogrodów angielskich, a także w ogrodach wiejskich. Sprawdzą się idealnie jako mocny akcent w ogrodach nowoczesnych, zwłaszcza posadzone w grupach. Niższe odmiany sprawdzą się także sadzone w pojemnikach ozdobnych na balkonach lub tarasach, a także na patio. Kanny dobrze się czują sadzone w pobliżu oczek wodnych.
Podział pacioreczników
Pierwsze krzyżówki tego gatunku powstały w 1848 r., a podjął się ich Theodore Annee - francuski ogrodnik i konsul dyplomatyczny w Ameryce Południowej, miłośnik tego gatunku. Owocem tej pasji była pierwsza hybryda F1 Canna 'Anneii. Annee szybko znalazł naśladowców i wkrótce pojawiła się ogromna liczba mieszańców. Mieszańce te znane pod wspólną nazwą pacioreczniki ogrodowe dzieli się na:
Crozy - nazwa pochodzi od nazwiska francuskiego hodowcy róż - Pierre Antoine Marie Crozy, kwiaty stworzonych przez niego hybryd są podobne do mieczyków, liście mają kolor niebiesko-zielony, osiągają wysokość do 160 cm
liściowe drobnokwiatowe - mają duże liście, zielone lub bordowe i purpurowe, kwiaty są drobne, dorastają do 3 m
karłowe - a wśród nich miniatury do 50 cm wysokości i nieco wyższe o wysokości 60-90 cm z dużymi kwiatami
storczykowe - z dużymi kwiatami podobnymi do tej grupy roślin, liściach zielonych lub zielono-purpurowych, wysokość do 2 m
hybrydy włoskie - o kwiatach z szerokimi płatkami, luźno ułożonymi
oraz specjalne mieszańce wyhodowane na bazie Canna glauca do uprawy w płytkich wodach oczek wodnych nazywane wodnymi, które są dostępne na rynku od początku lat 70-tych XX wieku. Można je sadzić w pojemnikach zagłębionych w wodzie na nie więcej niż 15 cm (mierząc od korzeni). Poza zbiornikami wodnymi nadają się również na intensywnie nawadniane rabaty lub do ogrodów zimowych, gdzie umieszcza się je w głębokich pojemnikach z wodą. Przed przymrozkami rośliny przenosi się do zabezpieczonej przed mrozem szklarni lub oranżerii.
Paciorecznik indyjski (Canna indica)
Ta bylina nie pochodzi, jakby to wskazywała nazwa z Indii, lecz jest gatunkiem zadomowionym w Ameryce Południowej i w Meksyku (Ameryka Środkowa). Została introdukowana do USA, gdzie w wielu miejscach jest teraz powszechnie uprawiana. Do Europy zawitała pod koniec XVI wieku. Ma zgrubiałe kłącza, przypominające bulwy, a liście są duże, podłużne aż do owalnych w kolorze zielonym lub brązowym. Wysokie odmiany osiągają wysokość 100-150 cm, niskie natomiast około 50 cm. Kwiaty są duże w kolorze od żółtego do ciemnoczerwonego, ale o bardzo wąskich płatkach.
Popularne odmiany
'Confetti - kwiaty w kolorze żółto pastelowym z różowymi kropkami, wysokość 90 cm
'En Avant - kwiat żółty z czerwonymi cętkami, dorasta do 80 cm wysokości
'Mr. Crozy - kwiat o bardzo dużych i delikatnych płatkach w kolorze żółci i pomarańczu, osiąga wysokość 120 - 140 cm
'Picasso - odmiana o żółtych kwiatach z licznymi, czerwonymi kropkami, wysokość 100 - 150 cm
'Rosemund Coles - ma czerwonopomarańczowe kwiaty z żółtym spodem i żółtym obrzeżem płatków, wysokość 90 cm.
W naszym sklepie powyższe odmiany są dostępne jako gotowy produkt w zestawie po 1 sztuce z każdej odmiany.
Paciorecznik ogrodowy (Canna x generalis)
Paciorecznik ogrodowy jest mieszańcem, powstałym w wyniku hodowli. Mieszańce tego gatunku to większość popularnych odmian obecnie uprawianych. Rośliny wytwarzają podziemne kłącza, z których wyrastają mięsiste pędy, o wysokości w zależności od odmiany, od kilkudziesięciu centymetrów do prawie 2 metrów. Liście mogą być zielone, ale też w zależności od odmiany mogą mieć liście o zabarwieniu czerwonawym, purpurowym lub mogą być wielobarwne w paski. Kwiaty są duże i występują w szerokiej gamie kolorów, jednobarwne, bądź wielokolorowe. Kwitną przez całe lato.
Popularne odmiany
'Orchid - o pięknych dużych kwiatach w kolorze różowym, osiąga wysokość 100-120 cm
'Red Futurity - o bordowych liściach i kwiatach w żywej czerwieni, dorasta do 150 cm
'Stuttgart - odmiana o wysokości 100-120 cm, ma kwiaty pomarańczowe, liście jasnozielone, ozdobione szerokimi, białokremowymi pasami
'Wyoming - odmiana o ciemnopomarańczowych kwiatach i bordowych liściach, osiąga wysokość około 2 m.
Kanny uprawa
Stanowisko i gleba
Kanna wymaga stanowiska słonecznego i osłoniętego od wiatru oraz żyznej ziemi. Gleba do jej uprawy powinna być głęboko przekopana, luźna i posiadać odczyn w granicach 6,5 do 7. Kanny tolerują lekkie zacienienie, ale najlepiej rosną, gdy mają dostęp do bezpośredniego nasłonecznienia przez przynajmniej 6 godzin w ciągu dnia.
Zabiegi pielęgnacyjne
Aby rośliny obficie zakwitały potrzebują stale wilgotnego podłoża, dlatego jednym z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych w trakcie uprawy kanny jest podlewanie. Podlewamy umiarkowanie, ale w czasie suszy nawet codziennie. Przynajmniej raz w tygodniu warto zasilić je nawozami wieloskładnikowymi dedykowanymi roślinom kwitnącym lub przekompostowanym obornikiem. Dobrze sprawdzi się także kompost lub substrat, pochodzący z produkcji pieczarek. Do zabiegów pielęgnacyjnych u tych roślin należy usuwanie przekwitłych kwiatostanów. Nie jest ono obowiązkowe, ale z pewnością przedłużymy w ten sposób ich okres kwitnienia i poprawimy wygląd. Kłącza kanny wykopujemy na zimę i odpowiednio przechowujemy.
Uprawa w donicach
Kanny można także uprawiać w donicy. Podłoże w donicach powinno być żyzne i przepuszczalne. Rośliny przetrzymujemy początkowo w domu lub pomieszczeniu o temperaturze około 16 stopni Celsjusza. Kiedy kłącza wypuszczą pierwsze liście, temperaturę podnosimy do około 20 stopni Celsjusza. Przed wyniesieniem roślin na zewnątrz wcześniej je zahartujmy.
Kiedy sadzić kanny
Kłącza kanny sadzimy w ogrodzie między końcem kwietnia a majem. Optymalna rozstawa dla odmian karłowych wynosi 30 × 50 cm, natomiast gatunki i odmiany wyższe potrzebują odstępów większych i sadzimy je w rozstawie nawet 60 × 90 cm. Głębokość sadzenia wynosi około 10-15 cm. Przygotowane do sadzenia miejsce w ogrodzie odchwaszczamy i przekopujemy szpadlem, a następnie spulchniamy widłami lub grabiami. W przygotowanym dole układamy kłącza poziomo - dłuższą częścią i oczkiem do góry, a następnie przysypujemy ziemią i ostrożnie ugniatamy. Chcąc jednak uzyskać dorodne kłącza i obfite kwitnienie możemy wysadzić kanny do doniczek wcześniej, już pod koniec lutego lub na początku marca. Po podrośnięciu można je wysadzić z doniczek do ogrodu po 15 maja lub uprawiać w dużej donicy np. na słonecznym tarasie. Rośliny uprawiane w donicach przed posadzeniem w ogrodzie musimy zahartować.
Dlaczego kanny nie kwitną
To pytanie o pacioreczniki i brak ich kwitnienia lub słabe kwitnienie często powtarza się wśród miłośników amatorskiej uprawy tych roślin. Otóż przede wszystkim może to być wynik nieprawidłowych warunków, które prowadzą do słabego kwitnienia.
Przyczyny
Główną przyczyną tego zjawiska są złe warunki uprawy, czyli: słabe nawożenie, niedostateczne nawadnianie lub ograniczony dostęp światła słonecznego. Pacioreczniki są dość żarłocznymi roślinami i dlatego do prawidłowego wzrostu i kwitnienia wymagają regularnego nawożenia i podlewania. Wpływ na kwitnienie może mieć również przeprowadzony podział kilkuletnich kłączy. Zdarza się, że w takiej sytuacji rośliny wypuszczają wyłącznie liście, dopiero po dalszym wzroście i zwiększeniu masy kłącza rośliny zaczynają kwitnąć. Przyczyną może być także zbyt późne posadzenie kłączy.
Kiedy wykopać kanny
Kanna wymaga wykopywania na zimę i robimy to po pierwszych przymrozkach. Najczęściej data ta przypada na październik lub początek listopada. Kłącza wykopujemy ostrożnie widłami, po wykopaniu przycinamy pędy (można też przyciąć przed wykopaniem), oczyszczamy delikatnie z ziemi, a następnie umieszczamy w skrzynkach i zasypujemy trocinami lub torfem. Skrzynki przechowujemy w chłodnym pomieszczeniu o temperaturze 5 do 8 stopni Celsjusza. Podczas przechowywania kontrolujemy wilgotność. Jeśli kłącza są bardzo wyschnięte delikatnie zwilżamy. Tak przezimowane byliny, wiosną sadzimy ponownie do gruntu w ogrodzie lub do doniczek.
Jak rozmnażać pacioreczniki
Kanny rozmnaża się w dwojaki sposób: wegetatywnie przez podział kłączy i generatywnie przez wysiew nasion.
Wegetatywnie
Rozmnażając wegetatywnie dzielimy kłącze w taki sposób, aby każdy odcięty fragment rośliny miał 1 lub 2 pąki odnawiające. Po cięciu pozostawiamy podzielone fragmenty roślin, aby wyschły. Świeże rany zasypujemy węglem drzewnym. Po wyschnięciu sadzimy je w ogrodzie wprost do gruntu lub do doniczek.
Generatywnie
Przy generatywnym rozmnażaniu kanny poprzez nasiona musimy wiedzieć, że siewki nie powtarzają w pełni cech matecznych dorosłej rośliny. Ma to swoje wady i zalety. Nie uzyskamy identycznej rośliny jak ta, z której pochodzą nasiona, ale za to możemy uzyskać zupełnie nową, ciekawą formę. Przed wysiewem nasiona poddajemy skaryfikacji.
Co to jest skaryfikacja?
Skaryfikacja to zabieg, który wykonuje się u roślin, których nasiona mają bardzo twardą okrywę nasienną. Zabieg ten wykonuje się dlatego, że łupina nasienna u paciorecznika nie przepuszcza wody, koniecznej do skiełkowania. Aby umożliwić skiełkowanie nasion stosuje się mechaniczne, fizyczne lub chemiczne uszkadzanie twardej, okrywy nasiennej. Im nasiona są świeższe, tym kiełkowanie jest szybsze. Siła kiełkowania nasion jest najwyższa bezpośrednio po zbiorze. Problemem przy wysiewach w tym terminie jest niedostateczna ilość światła niezbędna do prawidłowego rozwoju siewek. Aby temu zaradzić, wysiew można przeprowadzać do skrzyneczek lub doniczek w ogrzewanych szklarniach z doświetlaniem.
Szkodniki i choroby w ogrodowej uprawie paciorecznika
Szkodniki
Do najczęściej występujących szkodników w ogrodzie należą ślimaki, zarówno te z muszlami, jak i nagie. Możemy z łatwością zbierać je ręcznie lub ustawiać specjalne pułapki, także te z piwem. Innymi szkodnikami atakującymi pacioreczniki są mszyce i roztocza, które łatwo można zwalczyć przy użyciu specjalistycznych środków chemicznych lub preparatami ekologicznymi. Groźne dla tego gatunku mogą być też nicienie i gryzonie, atakujące kłącza.
Choroby
Z reguły kanny nie są atakowane przez choroby, a jeśli już jakieś się pojawią, to mogą to być rdze, które objawiają się pomarańczowymi plamami na liściach. Przyczyną jest zbyt dużo wilgoci w podłożu i powietrzu. Przy nadmiernej wilgotności może także pojawiać się szara pleśń. Poraża kwiaty, które należy wtedy szybko usuwać, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się grzyba. Jeśli na roślinie wystąpią objawy w postaci zniekształceń kwiatów i liści to mamy do czynienia z chorobami wirusowymi. W takiej sytuacji porażone rośliny należy wyrzucić.
